Trudno jest (a może właśnie zbyt łatwo?) podsumować rok 2019 z dzisiejszej perspektywy. Z jednej strony, tytuły projektów zdają się układać w niemal profetyczne zapowiedzi tego, co miało nastąpić, jak choćby Wysoce nieprawdopodobne, choć nie niemożliwe (monograficzna wystawa Hiwy K, kuratorka: Aneta Szyłak), Alienacje albo następnym razem pożar (z udziałem m.in. Arthura Jafy, Johna Akomfraha, Camille Henrot, kuratorka: Maria Brewińska), Obyś żył w ciekawych czasach (hasło przewodnie Biennale Sztuki w Wenecji) czy też Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć Radka Szlagi (kuratorka: Ewa Borysiewicz). Tematy poruszane przez artystów, kuratorów, edukatorów czy autorów tekstów często odwoływały się do niepewnej przyszłości, katastrofy ekologicznej, poczucia końca, zmierzchu, artykułując potrzebę jakiejś wielkiej zmiany. Można powiedzieć: wiedzieliśmy, lecz nie wierzyliśmy. Z drugiej strony, wszystko wydawało się proste i „normalne” – zapraszaliśmy widzów do Zachęty i Miejsca Projektów Zachęty, by obejrzeli nasze wystawy, wzięli udział w oprowadzaniach, dyskusjach, pokazach filmowych, spotkaniach z artystami, warsztatach i seminariach. Byliśmy w kontakcie z nauczycielami i uczniami, widzami zorganizowanymi i przypadkowymi. Porozumiewaliśmy się z nimi za pomocą mediów społecznościowych, strony internetowej, plakatów, tekstów w prasie czy wysyłanych pocztą tradycyjnych zaproszeń. Wydawaliśmy papierowy kwartalnik – magazyn Zachęta – oraz książki towarzyszące ekspozycjom. Nasze Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych organizowało wyjazdy na wielkie wystawy w Polsce i za granicą, a także wizyty w pracowniach artystów. Wszystko to starannie dokumentowaliśmy dla przyszłości. Pracowaliśmy nad projektami w mniejszych i większych grupach, spotykając się w Zachęcie, a czasem wychodząc poza galerię, wyjeżdżając poza Warszawę czy poza Polskę.

Raport z działalności Zachęty w roku 2019 był przygotowywany podczas lockdownu (marzec-maj 2020). Galeria pozostawała zamknięta dla publiczności, wiele i wielu z nas pracowało w domach, kontaktując się ze sobą przez komórkę lub internet za pomocą różnych komunikatorów i dyskutując o tym, jak ma wyglądać realizacja naszej misji tu i teraz, a także w przyszłości, gdy czas zamknięcia się skończy. Efekty tych dyskusji mogą zobaczyć Państwo, obserwując naszą działalność obecnie i – mam nadzieję – uczestnicząc w naszych projektach.

Raport roczny w takiej postaci, jaką teraz Państwu przedstawiamy, jest właśnie jedną z zapowiedzi nowych form i formatów wprowadzanych przez nas w roku 2020. Autorami jego koncepcji są współpracujący ze sobą blisko, choć w oddaleniu: Piotr Antonów, Karolina Iwańczyk, Małgorzata Jurkiewicz, Dorota Karaszewska, Magdalena Komornicka, Jolanta Pieńkos, Aleksandra Zientecka i Karolina Zychowicz.

Misją Zachęty jest upowszechnianie sztuki współczesnej we wszystkich jej aktualnych przejawach, traktowanej jako istotny element kultury i życia społecznego. A w zmieniającej się rzeczywistości wciąż poszukujemy wraz z Państwem i dla Państwa najbardziej adekwatnych sposobów, by tę misję jak najlepiej wypełniać!

Hanna Wróblewska

dyrektorka Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki